Luke 22

Zin bibip timbuuru pa Yesu

[Mt 26:1-5; Mk 14:1-2; Yo 11:45-53]

1Timbotmbot ma suŋŋana biibi kizin Yuda ta tipaata be Pasoba na, ka nol igarau be tila tilup zin, mi tikan narabu ta ka yis somŋana i. ^a

2Mi zin bibip kizin patoronŋana kan ziŋan zin ŋgarŋan ki tutu na, tilup zin, mi tirru zaala be tipun Yesu ma imeete. Mi lelen be iwal biibi tiute som. Pa timoto zin. ^b

Yudas iyok be iswe Yesu

[Mt 26:14-16; Mk 14:10-11]

3To naŋgaŋ ki Yesu laamuru mi ru tana, tomtom kizin ta, zaana Yudas Iskariot. Ni Sadan izeebi, ^c

4to imaŋga mi ila kizin bibip kizin patoronŋana kan mi zin menderŋan ki urum, mi ziŋan timbuuru pa Yesu. Mi Yudas isotaara zin pa zaala tabe iur Yesu ila naman i. 5Zin tileŋ na, lelen ambai mi tiso tikam Yudas le pat. 6Mi ni iyok pa sua kizin. To ila ma iru zaala be iur Yesu ila naman. Mi isombe ikam ki keŋana. Kokena iwal biibi tiute.

Naŋgaŋ ki Yesu tiurpe Pasoba ka kini

[Mt 26:17-25; Mk 14:12-21; Yo 13:21-30]

7To aigule tabe tikan narabu ta ka yis somŋana i ipet. Mi ina aigule tabe tipun zin sipsip pa Pasoba i. ^d

8Tana Yesu iŋgo Petrus ziru Yoan. Iso: “Niomru kala be kuurpe kanda kini pa Pasoba.”

9To ziru tiwi i. Tiso: “Mi lelem be amla amurpe isu swoi?”

10Mi Yesu iso: “Kelela kar biibi, to kere tomooto ta ikwaara yok kuuruŋana mi ikoŋuru yom ma ima. Koto i mi kere, beso isala ruumu tasa, to koto i ma kelela. 11Mi koso pa ruumu katuunu ta kembei. Koso: ‘Mos katuunu tiam iso pu ta kembei: Ruumu leleene kizin leembe iŋgoi tabe ziŋan naŋgaŋ kini timbot pa mi tikan Pasoba ka kini i?’ 12Mi ni ko iso yom pa ruumu leleene biibi ta imbot kor mi tiurpe ma ambai pataaŋa kek. Tana niomru kaparaŋraŋ koroŋ ta boozomen isu tana.”

13Beso ziru tila na, tire koroŋ ta boozomen ila itoptop kat la Yesu kalŋaana. Tana tiparaŋraŋ kini ma koroŋ ta boozomen pa Pasoba.

Yesu ziŋan naŋgaŋ kini tikan Pasoba ka kini

[Mt 26:26-30; Mk 14:22-26; 1Kor 11:23-25]

14Zoŋ isula na, Yesu ziŋan ŋgoŋana kini tila ma mbulen su pa kini kanŋana. 15Mi ni isu ma iso pizin. Iso: “Nio aŋurur motoŋ pa mbeŋ ta taiŋgi be itiŋan tumbutultul mi takan Pasoba ka kini tiŋgi muŋgu, mana aŋbaada pataŋana mi aŋre yoyouŋana. 16Mi nio aŋso piom: Imap ta ti. Ko aŋkan Pasoba ka kini mini som ma irao Pasoba ka ŋonoono ipet isu Anutu kar kini, to aŋkan.” ^e

17To ikam mbooro ma isuŋ pa, mi isara la kizin mi iso: “Kakam mbooro ti mi kiwin ma irao yom. 18Nio aŋso piom: Nio ko aŋwin baen mini som ma irao Anutu iswe peeze kini ma ipet kat mat.”

19To ikam narabu ma isuŋ pa, mi itette ma irai pizin mi iso: “Iŋgi nio mozoŋ ŋonoono. Pa nio ko aŋkam muriyom mi aŋmeete piom. Mbulu ti, kozo kakamam bekena motoyom iŋgalŋgal yo.” ^f

20Tikan kini makiŋ, to Yesu ikam mbulu raraate men tau pa baen. Ikam mbooro, mi iso: “Iŋgi nio siŋiŋ tabe ireere ma isu piom, mi iurpe zaala popoŋana piom be niomŋan Anutu kaparlup yom ma kewe tamen. ^g

21Mi keleŋ. Iti ta tombotmbot mi takanan kini ila mbata i, tiom tasa ko iur yo la koŋ koi bizin naman. ^h

22Pa zaala ta Anutu iur pa Tomtom Lutuunu be ito na, ni bela ito. Mi tomtom tabe iur yo la koŋ koi bizin naman i, na tembeli kek.” ⁱ

23Yesu iso sua tana, to naŋgaŋ kini timaŋga mi tiparwwi zin ma tiso: “Wai, kiti asiŋ ta irao ikam mbulu ta kembei?”

Tomtom pareiŋana tabe iwe biibi i

[Mt 20:25-27; Mk 10:42-44]

24To zin naŋgaŋ timaŋga mi tiparzorzooro pa asiŋ ta ni zaana biibi ma ilip kat. ^j

25Tabe Yesu iso pizin. Iso: “Mbulu ki toono na, niom kuute kek. Zin king kizin karkari tipakurkur zitun, mi tikototo wal kizin. Mi zin peeze kan kizin lelen be zin wal ta timbot la kopon mbarmaana na, kwon imbesmbeeze pizin pa uraata ta tikamam na. 26Tamen niom na, koto zin pa mbulu kizin tana pepe. Tiom tasa isombe leleene be iwe mataana piom, na bela ikoto itunu mi imbesmbeeze piom kembei ta tiziyom bizin ta kaimerŋan i tikamam. Mi tomtom ta so ikamam peeze piom, na bela ikoto itunu ma iwe kembei ta mbesooŋo. ^k

27Lak, aŋwi yom. Asiŋ ta ni biibi? Ni ta mbuleene isu mi ikan kini, som ni ta iŋgal tomtom kan kini mi imbesmbeeze pizin? Ina tomtom ta mbuleene isu mi ikan na! Mi kere. Iŋgi nio aŋbesmbeeze piom kembei ta mbesooŋo i. ^l

28“Nio, pataŋana boozo indeŋdeeŋe yo. Tamen niom kezem yo som, mi iŋgi kagabgaaba yo men. ^m

29Ambai. Mi Tamaŋ Anutu, ni iur yo be aŋkam peeze pa koroŋ ta boozomen. Tana nio ta kembena. Iŋgi aŋur yom be kaimer to kombot sala muriyom peeze kana isu kar tio, mi kakam peeze pa zin Israel un bizin laamuru mi ru. Mi ko itiŋan takanan ma tiwinin ila mbata ma tombotmbot.” ⁿ

Yesu iso Petrus ko iwatkaali

[Mt 26:31-35; Mk 14:27-31; Yo 13:36-38]

31Yesu isu to iso pa Petrus. Iso: “O Simon, Simon, re u! Pa iŋgi Tomtom Sanaana, irru zaala be itok urlaŋana tiom. ^o

32Tamen nio aŋsuŋ pu kek: Kokena zem kat urlaŋana ku. Tana kaimer ma sombe urlaŋana ku imiili ma imbol mini, tona pombol toŋmatiziŋ ku ti.” ^p

33Tabe Petrus isu mi iso: “Merere, inako zin pakan. Mi nio na, irao aŋzemu na som. Som ma som kat! Sombe tiuru la ruumu sanaana, inako ituru mi tala. Miso tipunu ma meete, nako tipun yo tomini ma ituru mi temetmeete raraate!”

34To Yesu iso pini. Iso: “Petrus, nio aŋso kat pu. Mbeŋ ta koozi, nu kola watkaala zoŋ pa tel, mana man itaŋ.”

Yesu isope zin naŋgaŋ kini pa mburu tabe tikam mi tipa raama i

35Tona Yesu iwi zin naŋgaŋ kini ma iso: “Lak, muŋgu indeeŋe ta aŋgo yom pa uraata na, aŋso piom ta kembei: Kapa raama kautu pepe, pelpeele pepe, mi kumbuyom keteene pepe. Tana nomoyom men mi kala. Mi parei, mazwaana tana, niom kuru zoloyom pa leyom koroŋ sa, som som?” Mi zin tiso: “Som. Niam amrao pa koroŋ ta boozomen.” ^q

36To Yesu iso: “Tana. Tamen buri, sombe kala, na kala raama kautu tiom mi pelpeele tiom. Mi sombe tomtom sa, ni le pat be iŋgiimi buza som, na kozo ila mi iŋgomoono mburu kini bekena iŋgiimi le buza tasa. 37Pa nio aŋso kat piom. Mbeŋ ta koozi, sua ta tibeede muŋgu kek na, ko iur ŋonoono ise tio. Sua ta kembei:

Zin tire i kembei ta tomtom sananŋana sa.
Pa sua boozomen ta muŋgu tizzo se tio, iŋgi buri be iur ŋonoono i.” ^r

38Naŋgaŋ kini tiso: “Merere, buza ru tis.” Yesu iso pizin: “Ina irao.”

Yesu isuŋ su lele Getsemane

[Mt 26:36-46; Mk 14:32-42]

39Yesu ito mbulu kini ta ikamam na, mi izem kar biibi be isala abal Olib. Mi naŋgaŋ kini tito i ma ziŋan tila. 40Tila tipet, to iso pizin. Iso: “Niom kombotmbot ti mi kusuŋ. Kokena toomboŋana sa ikam yom.” ^s

41To izem zin, mi ilae ri na, iŋgun kumbu mbukuunu mi isuŋ. 42Iso: “O Tamaŋ, sombe lelem, na tatke mbooro taiŋgi pio. Iŋgi nio aŋso. Mi nu itum tau.” ^t

43Ni izuŋzuŋ, mi aŋela ta, imbot saamba mi isu kini be ipomboli. 44Pa Yesu leleene ipata mi ikamam suŋŋana mbolŋana kat. Tabe ikam ma mburaana be imap. Tana ka uze raama siŋ ndoŋdoŋ sula toono. ^u

45Isuŋ makiŋ, to imaŋga, mi imiili ma ila be ire zin naŋgaŋ kini. Mi zin tikeene ma tizemke zin kat. Pa lelen isaana kat, tabe ka malaiŋana ikam zin. 46Tana ni isu na iso pizin. Iso: “Wai, kekeene rimos! Kamaŋga mi kusuŋ. Kokena toomboŋana ikam yom to kotop.”

Tikam Yesu

[Mt 26:47-56; Mk 14:43-50; Yo 18:3-11]

47Yesu izzo sua tana, mi molo som na, Yudas iyaaru zin iwal ma timar. (Yudas tana, ni tomtom ta ta imbot la Yesu naŋgaŋ kini laamuru mi ru na.) Ikoŋuru Yesu ma ila, to imbeŋbeeŋe pini. 48Mi Yesu iso pini: “Wai Yudas, iŋgi mbeŋbeeŋe pa Tomtom Lutuunu be uri la ka koi bizin naman?”

49Naŋgaŋ kini ta timbotmbot raami na, tire ma irao lelen som kat. To tiso: “Merere parei, ko ampas buza mi amkas zin?”

50To tomtom kizin ta, ni imaŋga na ipas buza kini, mi ipiri na isap tomtom ta talŋaana woono ma itop su. Tomtom tana, ni mbesooŋo ki biibi kizin patoronŋana kan. 51Tamen Yesu iso: “Hait, imbot. Kezem zin mi tikam.” To iteege lae pa mbesooŋo tana talŋaana, mi iurpe ma ambai mini.

52Mi Yesu iso pizin patoronŋana kan ziŋan zin menderŋan ki urum, mi zin mboroŋan ta timar be tikam i na. Iso: “Wai, nio ti tomtom malmalŋoŋ sa, ta kamar ramaki buza ma zaaba be kakam yo i? 53Aigule ta boozomen ta itiŋan tombotmbot la Urum Merere kwoono mi aŋkamam sua piom na. Parei ta kakam yo pataaŋa som? Ambai. Kakam yo lak. Pa iŋgi mazwaana ta zugut mburaana ikamam peeze. Tana nol tiom ta ti.” ^v

Petrus iwatkaala Yesu zaana

[Mt 26:57-58,69-75; Mk 14:53-54,66-72; Yo 18:12-18,25-27]

54To tikiskis Yesu, mi tikami ma tila ruumu ki biibi kizin patoronŋana kan. Mi Petrus, ni itokelkeele zin ma ila. 55Mi tomtom pakan tindou you isu biibi ruumu kini kwoono, mi timbutultul ma timbotmbot. Tana Petrus ila igaaba zin. 56Molo som na, mbesooŋo moori ta, ni imar ma ire Petrus imbotmbot you uunu. To igeedi ma iso: “To ti, ni tomini ziŋan Yesu tiwwa.” 57Tamen Petrus iwatkaali ma iso: “Wa moori, nu so sorok. To tana, nio aŋute i som.”

58Timbotmbot, mi tomtom toro imar. Mi ikilaali to iso: “Ai, nu tana tomini, niomŋan tau.” Tamen Petrus iso: “E-e. Nio som kat.”

59To timbotmbot ma moloŋana ri, mana tomtom toro ire i. To imaŋga na kwoono imbol ma iso: “Ouo, to ti, iŋgi zin tau! Pa ni sa tomtom ki Galilea na.” 60Tamen Petrus iso: “Ai, sua ku tana, nio aŋute risa som.” Indeeŋe kat Petrus izzo sua tana na, man itaŋ. 61To Merere itoori mi mataana ila ki Petrus. Mi Petrus ire i, to mataana la pa sua ta muŋgu Yesu iso pini na. Sua ta isombe: “Mbeŋ ta koozi, nu kola watkaala zoŋ pa tel, mana man itaŋ.” 62Tana Petrus imaŋga mi iyooto ma ipera mat, to itaŋ ma iyeryer.

Tipeŋeu Yesu mi tipuni

[Mt 26:67-68; Mk 14:65]

63Indeeŋe tana, zin menderŋan ta timborro Yesu na, timaŋga be tipeŋeu i. Tisu to, tizuk mataana mi tiununi. Mi tiwwi i ma tizzo: “O Anutu kwoono, so lak. Asiŋ ta ipunu na?” 65Mi timbel sua repiiliŋana pini.

Tipamender Yesu isu zin peeze kan keren uunu

[Mt 26:59-66; Mk 14:55-64; Yo 18:19-24]

66Timbotmbot ma ila berek, to zin peeze kan kizin Yuda, ziŋan zin bibip kizin patoronŋana kan, mi zin ŋgarŋan ki tutu tilup zin, mi tikam Yesu ma ila imender su keren uunu. Mi tiwi i ma tiso: 67“Lak, sombe nu Mesia, na so kat ta buri!”

Yesu ipekel kwon ma iso: “Sombe aŋso piom, na niom ko kuurla kalŋoŋ som. Mi sombe aŋwi yom pa koroŋ sa, na niom ko kepekel som tomini. 69Tamen koozi mi ila na,

Tomtom Lutuunu ko mbuleene su Anutu mbolkeŋkeŋŋana namaana woono.”

Mbo 110:1; Dan 7:13; Ŋgo 7:56; Ibr 1:3, 8:1

70Tabe tilup kwon ma tiso: “Kena ko nu Anutu Lutuunu tau?” Yesu ipekel kalŋaana ma iso: “Sua ta ituyom koso na.”

71Tona timaŋga mi tiso: “Oo imap. Turu tomtom toro be iso ka sua paso? Buri na tapas kat sua ila itunu kwoono i.”